कञ्चनपुर । भीमदत्त नगरपालिका–१८ कटानकी इन्दु राई माछा मार्न बिहान झिसमिसेमै महाकाली नदी धाउँछिन् । महाकालीबाट माछा मारेर बिक्री गरी उहाँको परिवारको जीविका चलेको छ । डेढ दशकदेखि राईले महाकाली नदीमा माछा मार्दै आएकी छन् ।
माछा मार्न जाँदा राईले खाना पनि साथमै बोकेर जाने गरेको बताइन् । उनले दैनिक पाँच किलोदेखि १० किलोसम्म माछा मार्छिन् । त्यही माछा झलारी, महेन्द्रनगर, दैजीलगायतका स्थानीय बजारमा लगेर उनले बिक्री गर्ने गरेको बताइन् ।
‘ताजा माछाको माग बढी हुन्छ,’ राईले भने, ‘ग्राहकलाई पुर्याउनै सक्दैनौं ।’ सानो माछा प्रतिकिलो २ सय ५० रुपैयाँ र ठूलो माछा ३ सय रुपैयाँमा बिक्री हुन्छ । उहाँको माछा मार्ने तरिका भने भिन्दै छ । खाना खाने थालीमा कपडा बेरेर बीचमा प्वाल पारी त्यसमा अतिकति पीठो राख्नु हुन्छ । माछा पीठो खानका लागि भित्र छिरेपछि समातेर भाँडामा राखे । नदीमा ढुंगा हुने भएकाले जाल थाप्न अप्ठेरो हुने गरेको उनको भनाइ छ ।
माछा बिक्री गरेर महिनामा ३० हजारदेखि ३५ हजार रुपैयाँसम्म कमाई हुने गरेको राईले बताइन् । उनीसँग घर छ तर खेतीपाती गर्न जग्गा छैन । अन्न, नुन, तेल, लुगाफाटो, औषधोपचार, बालबालिकाको विद्यालयको खर्चलगायत आवश्यकता उनले माछा बिक्री गरेको आम्दानीले धान्ने गरेको बताइन् । माछा मार्न उनले समूह बनाएर जाने गरे ।
महाकाली नदी जीविका चलाउने एक मात्रै साधन भएको राईसँगै माछा मार्दैआएकी पार्वती चौधरी बताए । घरको सबै खर्च माछा बिक्रीबाट आएको आम्दानीले धानिएको उनले बताए । ‘विगतको तुलनामा नदीमा थोरै माछा पाइन्छ, माछाको खोजीमैदिन बित्छ’, चौधरीले भने । महाकालीमा महासिर, सिलर, रैना, असला, मगरीलगायत जातका माछा पाइन्छन् ।